خیابانی در مقالاتی چون «بانوان مشهور جهان» و «ترقی زنان جهان» به مسألهی جنبش جهانی زنان پرداخته و در مقالاتی چون «زنان ما» و «مادران فردا» و برخی سخنرانیهایش این مسأله مهم را در آذربایجان مطرح میکرد. خیابانی در یکی از سخنرانیهایش با انتقاد از رواج برخی لباسهای مد روز و مدگرایی در میان بانوان، با تأسف از دوری زنان امور اجتماعی سخن میراند. او زنان را به عنوان یک نیروی فعال اجتماعی در جامعه ارزیابی میکرد:
«زنانی که دور از حیات اجتماعی به سر میبرند، دنیایی هستند دارای نیروی حیاتی و اهمیت والا. زنان ما سهمی بزرگ در آیندهی دموکراسی و مقدرات کشور ما دارند... زنان ما باید نیرو و غیرت خود را در راه امور سودمند برای مردم و وطن صرف کنند. بسیار نیکو خواهد بود که پیشاهنگان زنان فرهیختهی ما تشکلی بیافرینند. باشد که با پوششی ساده، زیبا، و به دور از اسراف به این تشکل بیایند و نمونههایی از توانایی خود را نشان دهند».
خیابانی که زنان را برای پیوستن و انجام کارهای سودمند برای مردم و وطن فرا میخواند، چنین میاندیشد که «اصلاحات مورد نظر قیام خود را در عالم زنان نیز خود را نشان خواهد داد.» تأسیس مدرسهی دخترانهی رایگان در دورهی قیام نخستین گام در راه جلب زنان به فعالیت اجتماعی بود. دعوت حزب دموکرات آذربایجان، هیأت ادارهی اجتماعی و شخص خیابانی از زنان برای حیات اجتماعی، واکنشهای معینی در میان زنان تبریز به وجود آورد.
مجلهی «آزادستان» نیز موضعی مشابه دربارهی مسألهی زنان داشت و محصور شدن زنان در چهار دیواری خانه را عامل بدبختی مردم میدانستند. موضع رهبران قیام دربارهی نقش روحانیون که در شرایط اجتماعی ایران و آذربایجان آن دوره نفوذ داشتند، همان موضع جدایی دین از سیاست بود که در مرامنامهی حزب آمده بود. از این رو نیز اجازهی دخالت روحانیون در سیاست داده نمیشد و آنها تنها اجازه داشتند در موعظههای سیاسی خود در مساجد، دربارهی آموزههای حزب دموکرات آذربایجان سخن بگویند.
(لازم به ذکر است که ترکیب حزب دموکرات آذربایجان و هیأت ادارهی اجتماعی سید المحققین نیز علاوه بر خیابانی تحصیلات دینی داشت ولی او نیز مانند خیابانی خادم دینی نبود و قشر روحانی را نمایندگی نمیکرد.)
همراه با این رهبری حزب فراموش نکرده بود که دین در روان شناسی مردم نفوذ فراوان دارد و این چنین بود که خیابانی در هیچ کدام از سخنرانهایش طبق قاعده به موضوعات دینی نمیپرداخت (از قرآن و خداوند نامی نمیبرد) ولی در زمان آغاز قیام در ماه رمضان و به عبارت دقیقتر در ایام احیاء و 21 رمضان (10 ژوئن روز قتل [امام] علی[سلام خدا بر اوباد]) از روزهای مقدس مسلمانان، از همان روز به شکلی کوتاه ضمن اشاره به علی و سخنان مشهورش جملاتی در این خصوص بیان کرد. او هدف اصلی خود و رابطهی هیأت ادارهی اجتماعی را با روحانیون به شکلی منسجم و مجمل چنین بیان کرد:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر