۴/۱۰/۱۳۸۹

روسيا ايران قونوسوندا عاغيللاري قاريشديرير - حبيبه اؤز دال

کئچدیییمیز هفته BM (بیرلشمیش میلت­لر) گوونليک کونسئيي‌نين ايرانا يؤنه­ليک موجازات قراري اويلاماسيندا 12 اويه­نين "هَن" اويو وئرمه­سي و روسيانين دا ياپديريم قراريني دستکله­ين اؤلکه­لردن بيري اولماسي، ايرانين اولوسلاراراسي آرئنادا اؤنملي بير دستکچي‌سيني ايتيردييي ايزلَنيمي ياراتدي. اوندا گئرچکدن دوروم بئله مي­دير؟ روسيانين ايرانا يؤنه­ليک ياپديريم قراريني دستکله­مه­سي، نه آنلاما گلمکده­دير؟
اساسيندا روس ديش پوليتيکاسيندا آتيلان آتديملار و ديش پوليتيکادا ايران ايله ايليشگي‌لر باغلاميندا بعضي دَیيشيک‌ليک‌لره گئديليب گئديلمه­يه­جه­یي، 2009 ايلي­نين باشيندان بري دارتيشيلماقدا. باشقان اوباما گؤره­وه باشلار باشلاماز روسيايا ايکيلي ايليشگي‌لره يئني‌دن باشلامايي اؤنردي. ايليشگي‌لرين رئسئتلنمه­سي داها اؤنجه­کي دؤنمدن قالميش و عادتا تاریخی‌لشميش مسئله­لرین چؤزومونه اوداقلانمانين مومکون قيلينماسي آماجيني داشيماقدايدي. بو باغلامدا ايکي اؤلکه ايليشگي‌لري باغلاميندا گوندمده­کي سورونلار ليسته­سينده، ABD نين (آمئریکا بیرلشیک دؤولت­لری) چئک جومهورييتي و پولونيايا يئرلشديرمه­يي پلانلاديغي فوزه قالخاني پروژه­سي، START-2 آنلاشماسينين ايمضالانماسي، افغانيستاندا تئرؤرله موجادئله­ده اورتاق گؤروشلر اورتايا قويولماسي، ايران و قوزئی کوره‌نين نئوکلئر فعاليتلري­نين دوردورولماسي کيمي قونولار يئر آلماقدايدي. گلينن نوقطادا اوباما يؤنَتيمي فوزه قالخاني پروژه­سيني، هزينه‌سي‌نين چوخ و ائتگين‌ليیي­نين قانيتلانماميش اولماسيني دا گؤز اؤنونده بولوندوراراق قيراغا قويمايي ترجيح ائتدي. آتيلان ايکينجي آديم اولاراق اوباما و مئدوئدئو، اوزون سوره­دير اوزرينده چاليشيلان و نئوکلئر سيلاحلارين قارشيليقلي اولاراق اوچده­ بير اورانيندا آزالديلماسيني اؤن‌گؤرن START-2 آنلاشماسيني نيسان 2010دا ايمضالادي. افغانيستان ايله تئرؤرله موجادئله­ده ده ساغلانيلان اوزلاشي سونوجوندا ABD، افغانیستانا يؤنه­ليک اوپئراسيونلاردا روس هاوا ساحه­سيني قوللانا بيلمکده. سيرا ايرانا گلديیينده ايليشگي‌لرده قازانيلان سورعتين دوام ائديب ائتمه­يه­جه­یي ديقتله گؤزلندي. گلينن سون نوقطا اولدوغونو سؤيله­مک زور اولسا دا، روسيانين ايرانا يؤنه­ليک ياپديريم قراريني اونايلاميش اولماسي ديقته دَیَر بير گليشمه­دير. داها اؤنملي اولان ايسه، بونون داوامي­نين گليب گلمه­يه­جه­یيدير.
اؤنجه­ليکله بليرتمک­ده فايدا وار کي، ايرانا يؤنه­ليک اولاراق عسکري و مالي سينيرلامالاري داها دا آرتديران بو ياپديريم قراري، روسيانين هَن اويو وئرديیي ايلک قرار دئیيل. روسيا داها اؤنجه ده 3 دفعه، بئله­سي ياپديريم قرارلاريني اونايلادي. آنجاق بو دوروم روسيانين ايرانين اؤنملي ائکونوميک اورتاقلاريندان بيري اولماسي­نين اؤنونه کئچمه­دي.
روسيانين کئچن هفته­کي هَن اويونو ساغلاماق اوچون اوباما يؤنه­تيمي­نين روسيايا ايکي قونودا ايمتيياز وئرديیي ايديعا ائديلير. بيرينجيسي روسيانين عسکري کومپلئکسينه قارشی آمئريکان ياپديريملارين قالديريلماسي، ايکينجيسي ايسه روسيانين ايرانا ساتديغي اوچاق‌ساوار باتاريالارين ياپديريم قراري ايچريسينده يئر آلماماسي.[1] BM گوونليک کونسئيي قراري، BM کونوانسييونئل سيلاح تسجيلينده ساييلان فوزه سيستئملريني ياساقلاماقدادير. گليشميش اوزون منزيللي هاوا ساوونما سيستئمي اولان 300 S-ین يازيلي اولماديغي بو ليسته­يه گؤره روسيا، ايران ايله 2007ده ايمضالاديغي آنلاشمانين گرَیيني يئرينه گتيره ­بيله­جک. 
هر نه قدر BMنين ايرانا يؤنه­ليک ياپديريم قراري­نين اونايلانماسي سونراسيندا روس باسينيندا، روسيانين ايران ايله اولان و 300 S- ساتيشينا ايليشگين آنلاشمانين دوندورولدوغو خبرلري چيخدييسا دا، ديش­ايشلري سؤزجوسو آندرئي نئستئرئنکو هاوا ساوونما سيلاحلاري­نين BM کونوانسييونئل سيلاح تسجيلينده ياساقلانميش اولماديغيني بليردَرَک قونويا آچيقليق گتيردي.
   
روسيانين BM ياپديريم قراريني دستکلمه­سييله بيرليکده ايران ايله ايليشگي‌لرينده راديکال دَیيشيک‌ليکلر بکله­مک دوغرو اولمايا بيلر. چونکو سؤز قونوسو ياپديريم قراري روسيا و چينين اوناييني آلا بيلمک اوچون تعبيري جاييزسه سولانديريلميشدير. باشقا بير دئييشله ABD نين ايرانا قارشی روسيا و چينين دسته­یيني آلماسي، ياپديريم قراري­نين بوگونکو و اولدوقجا الشديريلن حالييلا مومکون اولموشدور. روسيانين بو قراري دستکلمه­سينه ايليشگين اولاراق ایسه، دئييله ­بيلر کي روسيا بو کیمی تاکتيک‌سل داورانيشلاردا داها اؤنجه ده بولونموشدور. روسيانين ياپديريم قراريني دستکلمه­سييله بيرليکده روسيانين ايرانا يؤنه­ليک پوليتيکاسي­نين اؤنملي اؤلچوده دَیيشمه­ديیيني آنلاماق اوچون کئچميشده­کي سؤيلم و پوليتيکالاريني خاطيرلاماق فايدالي اولاجاقدير. 2005 نئيسانيندا پوتينين سؤزلرينه قولاق وئره­ليم. " بيز ايرانين نئوکلئر سيلاحا صاحيب اولماسينا يؤنه­ليک هر گيريشيمينه قارشیييق". بير باشقا اؤرنک پوتينين اولوسال گوونليک دانيشمانلاريندا ايگور س. ايوانووون 2007 مارتينداکي سؤزلري؛ " ايران، اورانيوم زنگينلشديرمه فعالييتلريني دوردورماليدير". [2]  بوگون گلينن نوقطادا ایسه پوتين، ايرانين نوکلئر ائنئرژي اورَته­ بيلمه‌سينه يؤنه­ليک ان اؤنملي چابا اولاراق گؤستريلن بوشئهر نوكلئئر سانترالي­نين آگوست آييندا تاماملاناجاغيني آچيقلاميشدير.[3] دولاييسييلا روسيا زامان زامان اولوسلاراراسي کامواويونا پارالئل گؤروشلر ايفاده ائتمه‌سينه قارشین سيخليقلا ايرانا يؤنه­ليک ياپديريم قرارلاري­نين ائتگين‌ليیي­نين دارتيشيلير نئجه­لییینی وورغولاماقدا و ايرانين نوکلئئر فعالييتلري­نين باريشجيل اولماسي حاليندا انگل‌لنمه­مه‌سي گرکديیيني ايفاده ائتمکده­دير. روسيانين سؤز قونوسو ياپديريم قرارينا دسته­یي ده بو بيلگي‌لر ايشيغيندا دَیَرلنديريلمه‌ليدير.
   
اؤزتله، BM گوونليک کونسئيينين ايرانا يؤنه­ليک ياپديريم قراري اويلاماسيندا روسيانين هَن دئمه‌سي، بير ياندان ABD ايله بير ايلي آشقين سوره­دير دوام ائدن ياخين ايش‌بيرليیي نتيجه­سينده قازانيلان سورعتي قورورکن، آیری ياندان ايران ايله حالی حاضیردا دوام ائدن نوکلئئر ائنئرژي ايش‌بيرليکلريني آخساتمادي. دومانين اولوسلاراراسي ايليشگيلر کوميته­سي باشقاني کونستانتين کوساچئوين " ياپديريم قراري ايران ايله نوکلئئر ائنئرژي و عسکري آلانداکي ايش‌بيرليیيميزي ائتگي‌له­مه­يه­جک" [4] سؤزلري و روسيا ديش ايشلري باخاني سئرگئي لاوروفون ايران ايله داها فرقلي نوکلئئر سانتراللر اينشا ائتمک قونوسوندا گؤروشمه­لريني سوردوردوکلريني آچيقلاماسي، روسيانين ايران قونوسونداکي دوروشونون چوخ دیيشمه­ديیيني گؤستريرکن، ايکي اؤلکه آراسينداکي ائکونوميک و عسکري ايليشگي‌لرده راديکال دَیيشيک‌ليکلر گؤزله‌­مه­ميز گرکديیي شکلينده يوروملانا بيلر.
اوساک آوراسيا آراشديرمالاري مرکزي
كؤچورو: آنار أركين

هیچ نظری موجود نیست: