۴/۱۰/۱۳۸۹

محمد امین رسول زاده، اؤلمک وار،دؤنمک يوخدور

آمئريکانين سسي راديوسونون وئرديگي ايمکانلاردان ايستيفاده ائده رک بوگون آذربايجان تاريخي نين ان بؤيوک گونو اولان 28 ماييسدا سيزلره خطاب ائديرم. 100 ايل سورن چار اسارتيندن سونرا بوندان 35 ايل اول آذربايجان شوراي ميلليسي، آذربايجان جومهوريتي نين ايستيقلاليني بوتون دونيايا اعلان ائتدي.

او تاريخدن اول بير ميلت اولاراق وارليغيني ايثبات ائدن آذربايجان خالقي، بو تاريخدن اعتيبارا ميلت اولاراق بير دؤولت قورموش و بو دؤولتين ايستيقلالي بوتون موجوديتيله مئیدانا آتيلميشدير.مدني بوتون بير ترکه يه (ميراثا) ماليک اولان وطنيميز سيياست ساحه سينده چوخ بؤيوک و ديرلي حمله لر گؤسترميشدير. ايستيقلال اوغروندا ياپيلان تاريخي ساواشلارين ان قانليسي 19-جو عصرين باشلاريندا روسييا چارليغينا قارشي ياپيلميشدير. 30 ايل قدر سورن بو ساواش قهرمانليقلارلا دولودور. جاواد خانين 1904-ده گنجه ده کي  شانلي قضاسي ديللرده داستاندير."اؤلمک وار،دؤنمک يوخدور" . بو حقيقي وطن پرستلرين تطبیق ائتديکلري ان موقدس بير شعاردير. 

 
28 ماييس 1918-ده، ايستيقلاليني اعلان ائتمکله آذربايجان تاريخي نين طبيعي بير نتيجه سيني فيکيردن ايشه کئچيردي. عئيني زاماندا، او زمانه يه حاکيم اولان عصرين بؤيوک شعاريندان ايستيفاده ائديردي. هر ميلت اؤز موقدراتيني اؤزو حل ائتمه يه صلاحيتداردير، دوستورونو خالقين عومومي رایينه اوياراق ايستيقلاليني اعلان ائديردي. ايستيقلال اعلاني اوزه رينه قورولان ميللي آذربايجان حؤکومتي، آز زاماندا مملکتده چوخ بؤيوک ايشلر گؤردو. 100 ايلدن بري عسگرليکدن منع ائديلن آذربايجاندا بير اوردو ياراتدي. چارليق زامانيندا دؤولت ايداره سينه ياخين بوراخيلمايان آذربايجانليلاردان ظابيطا و امنيت قوتلري ووجودا گتيردي. سوسيال ساحه ده اساسلي ايصلاحاتا گيريشدي. کندليلره تورپاق وئرمک اوچون قانونلار حاضيرلادي. فهله لرين حاقلاريني قوروماق اوچون تدبيرلر آلدي. خالقي آز زاماندا اوخوتمايا باشلادي. تورکجه یي دؤولتين دؤولتين رسمي ديلي اعلان ائتدي. اورتا و عالي مکتبلر آچدي. قربي آوروپا دئموکراسييالاري تيپينده، خالق نوماينده لري جاوابده بير حؤکومت اوصولو ايداره سي ياراتدي. حاکيميت، ميلت مجليسي نين الينده ايدي. پارلامئنتودان اعتيماد آلماديقجا هئچ بير حؤکومت ايش باشيندا قالا بيلمزدي. مملکتده تام بير آزادليق واردي. او زامان ايندي سووئت زامانيندا اولدوغو کيمي تئرور دئييلن شئيدن هئچ بير اثر يوخدو. شخصلرده، مسکنلرده امين و اماندا ايدي. وطنين قاپيلاري ايندي اولدوغو کيمي بوتون دونيايا قاپالي دئييلدي. هر آذربايجانلي، ايسته ديگي زامان هارا ايسترسه گئدردي. قونشو و آوروپا دؤولتلري ايله دوستلوق موناسيبتلري تاسيس ائديلميشدي. بوتون ميلتلرله آليش-وئريش واردي. بوتون بونلارين نتيجه سينده ايدي کي، جومهوريتيميزين ايستيقلالي آوروپا دؤولتلري ايله بيرلشيک آمئريکا طرفيندن تانيندي. اونلاري تعقيبا بؤيوک بير چوخ دؤولتلر داهي ايستيقلاليميزي تانيديلار. تورکييه ايله ايران، آذربايجانلا موناسيبته گلديلر. آرالاريندا دوستلوق و قارداشليق معاهده لري ايمضالاندي. 12، يانوار، 1920، جومهوريتين دؤولتلر طرفيندن تانينماسي گونو ايدي. بو گونو، آذربايجان خالقي، جاندان بايرام ائتدي. بو حقيقتا بؤيوک بير بايرامدي. چونکي بو گوندن اعتيبارا آذربايجان داعواسي، روسييانين بير ايچ مسئله سي اولماقدان چيخميش، ميلتلر آراسي بير مسله اولموشدو. مدنيت تاريخيميزين شانلي فيکير آداملاري طرفيندن آلقيشلانان آزادليق و ايستيقلال فيکري مملکتيميزده يئرلشدي و بو ايللري دونيا دئموکراسيياسي طرفيندن تقدير ايله قارشيلاندي. 100 ايلدن بري اوستوموزه چؤکن ايستيبداد و ايستيلا هيولاسي آرتيق بيزدن اوزاقلاشدي. 
هئيهات!، قدر ايمتاحانلاري تامام دئييلدي. قانلي چار ايستيبدادي نين يئريني بو دفعه  اوندان داها قانلي بولشئويک ايستيبدادي توتدو. بالا آزادليق ايستيقلاليميز، قيزيل ايستيلاچيلارين آياقلاري آلتيندا ازيلدي. موقاويمت ائدن مملکتده قان گؤوده يه چيخدي. بوندان بير آي اول 28 آپرئلده سووئت پروپاقانداچيلاري بو قانلي ايستيلا حرکتيني سيزه آزادليق و ايستيقلال حاديثه سي کيمي گؤسترديلر. سيزده، سيزه دونيانين ان آزاد و دئموکرات رئژيمي کيمي کلاما وئريلن سووئت قورولوشو، ايشده غدار و ان يالانچي بير ايستيبداد رئژيميدير. موقاييسه ائتمک ايمکانيندا اولسايدينيز بونون نه قدر دوغرو اولدوغونو گؤزونوزله گؤروردونوز. آزادليغيميزي اليميزدن آلان ميلتدن قورخمورلارسا دمير پردني قالديرسينلار، آزادليک اعلان ائتسينلر. ائده بيلمزلر. چونکي آغلا-قارا مئيدانا چيخار. اونلار سپتره (ياراسا) کيميديلر، گونشدن قاچارلار. 
آذربايجان، اونونلا برابر بوتون قافقاسيا جومهوريتلري حقيقي آزادليک و ايستيقلالينا 1918-اين ماييسيندا قوووشدولار. 1920-ده ايسه بو آزادليق و ايستيقلال، قيزيل روس اوردوسو طرفيندن اوستون قوتلرله، قانلا و آتشله باسديريلدي. فاجيعه لر و قهرمانليقلارلا دولو اولان بو موجاديله ده اون مينلرجه وطنداش شهيد اولدو. 1920 ايستيلاسينا قارشي، 1918 ايستيقلال حاقيني مودافيعه  ائدن قافقاسيا ميلتلري، ايندي 33 ايلدير کي، موختليف واسيطه لرله موجاديله ائديرلر. زامان-زامان دراماتيک شکيللر آلان بو موجاديله ده واختي ايله يالانچي کومونيست شعارلارينا آلدانان يول آزميش بعضي وطنداشلار بئله، بو گون حاقي ميلليتچيلر و وطن پرورلر جبهه سينه کئچميشلردير. يابانچي ايستيلاسي اوزه رينه اجنبي مملکتلره چيخميش اولان قافقاسيا موهاجيرلري، ميللي ايستيقلال داعواسيني، مدني دونيا افکاري عومومييه سينه آنلاتماقداديرلار. بو وظيفه ني ايفادا، نه کيمي موشکوللره اوغراديغيميزدان بحث ائتمه یين بورادا يئري دئييلدير. بو قدر دئمک لازيمدير کي، سووئتلرده کومونيست رئژيمينه دوشن ميلتلرين هر دورلو حاق و حوقوقدان محروم قوللاردان عيبارت جمعيتلر حالينه گلديگيني آزاد دونيايا آنلاتماق چوخ چتين اولماميشدير. شوکور کي، حاديثه لر بيزه کؤمک ائدير. دونيا سووئت حقيقتيني گؤرمه يه باشلايير. 8 ايلدن بري حربي بيتيرميشکن صولحه قوووشا بيلمه ين دونيا، آرتيق مسئله نی آنلايير. بيلير کي، آزادليق و اينسان حاقلاريني اينکار ائدن کومونيستلر، معظم (بؤيوک) بير دؤولت حاليندا آياقدا دوردوقجا و دونيا اينقيلابي آتشي ايله يانديرماق اوچون کؤنلو چکديکجه يئر اوزونده هئچ بير زامان صولح و آساييش بولونا بيلميه جکدير. آزادليق، جاهانشومول بير فيکيردير. بير تک اسير اينسان، بير تک اسير ميلت قالديقجا، دونيا حقيقي آزادليق و امنيت اوزو گؤره بيلمز. 1918 ماييسينداکي تاريخي قرارلاري ايله آزادليق دئنن ميلتلر جبهه سينده يئر آلان قافقاسيا ميلتلري نين موقدراتلاري، آزاد ميلتلرين موقدراتلاري ايله باغلانميشدير. روسييادان آيريلمانين بير ايرتيجاع، باشقالاريندان آيريلمانين بير اينقيلاب اولدوغونو سؤيله ين سووئت ديکتاتورو استالين اؤلموشدور، آما، اونون ايکي اوزلو سيستئمي استالينيزم هله آياقدادير. بو سيستئم گون کئچديکجه دونيا حقيقتلري داه قارشيلاشماقدا، حاق ايله باطيل، يالان ايله دوغرو اوز-اوزه گلمکده دير. شوبهه سيزدير کي، بير گون حقيقت پاريلداياجاق، آزادليق اساسيني، بيرلشميش ميلتلر پرينسيپيني و اينسان حاقلاريني توتان طرف قاليب گله جکدير. بو قاليبيت گونشي، قيزيل ايستيبداد ظولمو آلتيندا اينله ين عزيز وطنيميزده 1918-اين 28 ماييسي کيمي يئنيدن دوغاجاقدير. بونا قطعيا شوبهه ائتمه یينيز. 
وطنداشلار! اوچ رنگلي ايستيقلال بايراغيني دؤشلرينده گزديرن بوراداکي وطن آيريسي بيزلردن، اورادا هر دورلو قورخو و تهديد آلتيندا قلبلري ايستيقلال عشقي ايله چيرپينان آزادليق آيريسي سيزلره جاندان سالاملار گؤندرير، 28 ماييس ايستيقلال قوربانلاري نين عزيز روحلاري حوزنوندا حؤرمتله اَييلير و هر ايکي طرفي بيرلشديرن ميللي بؤيوک حسرتي، شاعيرين دئييشييله ديله گتيريرم: 
سن بيزيمسن، بيزيمسن دوردوقجا بدنده جان، 
ياشا - ياشا چوخ ياشا، ای شانلي آذربايجان! 
 

هیچ نظری موجود نیست: