آنچه که در ذیل می آید گوشه هایی از یک شاهد عینی ماجرا، جناب استاد "بهزادبهزادی" است. استاد بهزادی یکی از دانشجویان دانشگاه ملی تاسیس یافته توسط حکومتملی آزربایجان در تبریز است و خود از نزدیک شاهد و ناظر اقدامات و وضعیت حکومت ملی آزربایجان بوده است. باشد که مطلب ذیل بتواند در بازیابی و شناخت صحیح حکومت ملی آزربایجان ما را یاری دهد. شایان ذکر است مطلب ذیل عینا از ویژه نامه با ارزش وماندگار "آزربایجان دموکرات" از انتشارات نشریه "دوزگون خبر" بهار 1384 نقل میگردد.
مایلم قبل از بر شمردن فهرست وار اقدامات حكومت ملی آزربایجان جمعبندی ای را كه "آبراهامیان" در كتاب «ایران بین دو انقلاب» از اقدامات حكومت ملی آزربایجان كرده است، از صفحه 54 آن كتاب نقل كنم
«حتی مخالفان فرقه هم بهناچار پذیرفتند كه در عرض این یكسال خدمات و كارهایی بیشتر از دوران بیست ساله رضاشاه انجام گرفته است.»
مایلم قبل از بر شمردن فهرست وار اقدامات حكومت ملی آزربایجان جمعبندی ای را كه "آبراهامیان" در كتاب «ایران بین دو انقلاب» از اقدامات حكومت ملی آزربایجان كرده است، از صفحه 54 آن كتاب نقل كنم
«حتی مخالفان فرقه هم بهناچار پذیرفتند كه در عرض این یكسال خدمات و كارهایی بیشتر از دوران بیست ساله رضاشاه انجام گرفته است.»
بخش اول – اقداماتی كه برای نخستین بار در تاریخ ایران بوسیله حكومت ملی به مرحلهاجرا درآمد.
1-تفویض حق انتخاب كردن و انتخاب شدن به زنان در انتخابات مجلس انجمن هایایالتی و ولایتی، انجمن های شهر و بخش و ده، با حقوق برابر با مردان)برای اولین بار در تاریخ کشورهای اسلامی)
2-رسمیت تحصیل در تمام مقاطع تحصیلی به زبان آزربایجانی با این شرط كه در سهكلاس اول ابتدایی تدریس فقط به زبان آزربایجانی بوده و از آن به بعد زبان فارسی بهعنوان زبان مشترك تدریس گردد(اقلیت های زبانی از آن جمله ارمنی ها آسوری ها و… كه درآزربایجان مقیم هستندحق داشتند كه در سه كلاس اول ابتدایی به زبان مادری خود تدریس كنند.)
همچنین علاوه بر تدریس در تمام مقاطع تحصیلی به زبان آزربایجان كلیه مكاتبات اداری،مذاكرات رسمی و رسیدگی دردادگاهها و تابلوی مغازه ها باید به زبان آزربایجانیباشد.
3-
قانون تقسیم اراضی خالصه و املاك مصادره شده مالكینی كه آزربایجان را ترككرده و برعلیه حكومت ملی توطئه چینی می كنند
قانون تقسیم اراضی خالصه و املاك مصادره شده مالكینی كه آزربایجان را ترككرده و برعلیه حكومت ملی توطئه چینی می كنند
4- تصویب و اجرای قانون كار و بیمه كاران ضمن حفظ حقوق كارگران و ایجاد انضباطدر محیط كار موجبات افزایش تولید را فراهم ساخت. این قانون 8 ساعت كار روزانه،تعطیلی جمعه و ایام تعطیل رسمی با دریافت مزد مرحصی سالیانه، دو دست لباس كار درسال، اجازه تشكیل اتحادیه كارگران و دخالت اتحادیه در تنظیم روابط و قرارداد كاربین كارگر و كارفرما، تعیین حداقل مزد در هر كارگاه و كارخانه ومیزان اضافه كار ومزد اضافی متعلقه ، اضافه مزد كار شبانه، ممنوعیت كار افراد كمتر از 13 سال ومحدودیت ساعت كار جوانان بین 13 تا 16 سال به 4 ساعت در روز آن هم برای كارآموزی درمقابل دریافت مزد، نحوه پرداخت مزد و تایید حق تقدم مزد كارگر و تشكیل شورای حلاختلاف برابری مزد زنان با مردان، ممنوعیت اشتغال زنان به كارهای سنگین، استراحتزنان باردار شش هفته قبل از زایمان وشش هفته بعد از از زایمان با دریافت مزد.استراحت زنان در موقع كار هر سه ساعت، نیم ساعت برای شیر دادن به كودك خود و ... تشكیل شركتهای تعاونی و غیره و غیره.
(در این قانون حق اعتصاب برای كارگران تعطیلی روز اول ماه مهر روز جهانی كارگر بهرسمیت شناخته شد)
5- لوله كشی آب شهرها به ویژه شهر تبریز یكی از برنامه هایی بود كه در اعلامیه 12 ماده مورخ 12 شهریور 1324 فرقه دموكرات آزربایجان قرارداشت و در برنامه حكومتملی نیز اجرای آن تائید شد.
پس از تشكیل حكومت ملی و انجمن شهر تبریز درتاریخ 2/2/25 مرحله اجرای آن آغاز شد. نقشه برداری و مطالعه برای منابع تامین آب وتهیه مصالح بسرعت ادامه یافت و در تاریخ 19/7/25 احداث مخزن اصلی در باغ پیكر بهتبریزآغاز شد . لوله كشی آب شهر خوی نیز در سال 1325 شروع شد.
(دولت مركزیدر سال 1326 سازمان آب تهران را تاسیس كرد و مقدمات كار چند سال طول كشید و سال هابعد آب لوله كشی به تدریج در دسترس اهالی تهران قرار گرفت)
6- متشكل ساختن گروه «آشیق» ها، نوازندگان و خوانندگان سنتی آزربایجان درجنباركستر ملی به سرپرستی شاعر و نوازنده توانا، "آشیق حسین جوان"، به منظور آموزش،تشویق و حمایت از این هنرمندان كه پاسداران واقعی هنر موسیقی ملی آزربایجان هستند.
7- به منظور تجلیل از قهرمان ملی آزربایجان از آن جمله "ستارخان" سردار ملی، "باقرخان" سالار ملی، "ثقه الاسلام"، "خیابانی" و... نامگذاری خیابانها و میادین و پارك ها بهنام این قهرمانان و نصب مجسمه و تندیس آنها در در پارك ها به نحوی كه چهره شهرتغییر یافت.
بخش دوم – سایر اقدامات و خدمات
1- تامین امنیت با گماردن اشخاص خوشنام محلی در راس ادارات و به ویژه در شهربانیو انحلال ژاندامری و ادغام آن در نیروهای انتظامی و سپردن امور انتظامی به فدائیانو جلب مشاركت عمومی و دفع اشرار توانست آن چنان شرایط امنی فراهم آورد كه "داگلاس" قاضی عالی رتبه آمریكایی در این باره می نویسد: «بازرگانان به من می گفتند كه اگرشب ها مغازه ایشان باز می ماند اموالشان تامین داشت و چیزی به سرقت نمی رفت. اهالیاظهار داشتند كه برای اولین بار با اطمینان میتوانستند شب یا روز ماشین هایشان رادر كنار خیابان یا پس كوچه بگذارند، بدون اینكه كسی جرات دزدیدن چرخ، لاستیك و آینهو سایر اثاث آن را داشته باشد حتی اگر در ماشین باز می ماند»
بخش دوم – سایر اقدامات و خدمات
1- تامین امنیت با گماردن اشخاص خوشنام محلی در راس ادارات و به ویژه در شهربانیو انحلال ژاندامری و ادغام آن در نیروهای انتظامی و سپردن امور انتظامی به فدائیانو جلب مشاركت عمومی و دفع اشرار توانست آن چنان شرایط امنی فراهم آورد كه "داگلاس" قاضی عالی رتبه آمریكایی در این باره می نویسد: «بازرگانان به من می گفتند كه اگرشب ها مغازه ایشان باز می ماند اموالشان تامین داشت و چیزی به سرقت نمی رفت. اهالیاظهار داشتند كه برای اولین بار با اطمینان میتوانستند شب یا روز ماشین هایشان رادر كنار خیابان یا پس كوچه بگذارند، بدون اینكه كسی جرات دزدیدن چرخ، لاستیك و آینهو سایر اثاث آن را داشته باشد حتی اگر در ماشین باز می ماند»
(زندانهای آزربایجان كه قبل از قیام 21 آذر 24 پر بود، بخصوص از دهقان ها كه باتوطئه و دسیسه اربابان و مباشرین آنها و ژاندارم ها به زندان افتاده بودند با عفوعمومی صادره از طرف حكومت ملی آزاد گردیدند. در اول آذر 25 كه شهر زنجان به ماموریندولتی تحویل شد درزندان زنجان فقط 8 نفر بازداشت بودند این نمونه ای از كاهش جرم ومجرم در تمام آزربایجان بود. حتی شوهر عمه خود نگارنده( که اکنون در قید حیات هستند به عنوان یک شاهد عینی) و پدر ایشان از زندانیانی بودند که قبل از حکومت ملی در زندان بودند. با روی کار آمدن حکومت ملی آزربایجان، وضع زندانها به نحوی خوب شد که ایشان حاضر نبودند زندان را ترک کنند، ایشان همیشه می گویند: قرار بود سه شنبه ما را( من و پدرم ) از زندان آزاد کنند، ولی چون چهارشنبه پلو می دادند، پدرم گفت ما چهارشنبه را هم در زندان می مانیم.)
2-مبارزه با فساد اخلاقی و اجتماعی
به موجب قوانین و مراقبت هایدستگاههای انتظامی و عمومی، رشوه، روسپی گری، استعمال مواد مخدر، احتكار و... ازبین رفت.
داگلاس نامبرده می نویسد: «از بین بردن رشوه – پیشه وری رشوه دادنبه مامورین دولت را خیانت به حقوق عمومی اعلام كرد و برای مرتكبین مجازات سختی قایلشد. این قانون اثر برق آسایی داشت.»( باز هم نگارنده به عنوان شاهد عینی شوهر عمه خود را مثال می آورد. ایشان همیشه وقتی یکی از مامورین دولت به وظیفه خود عمل نمی کند زیر لب می گوید: سیزلره قنیم پیشه وری دیر والسلام باسا سیزی تندیره")
3- بالا بردن تولید و رفع بیكاری
در پایان جنگ دوم جهانی بحران اقتصادیدر كشور تشدید شد و واردات بی رویه كالاهای خارجی و بنجل های ارزان قیمت آمریكاییاین بحران را وخیم تر كرد. در تبریز اغلب كارخانجات در آستانه ورشكستگی قرار گرفتندو كارخانه بوستان تعطیل گردید. فرقه دموكرات آزربایجان حمایت از صنایع و تولیداتداخلی به ویژه تشویق تولیدات كارگاهی را در سرلوحه برنامه خود قرار داده بود. حكومتملی علی رغم فشارهای مالی و پولی كه دولت مركزی ایجاد كرده بود و بانك ملی 150میلیون ریال سپرده مردم را به تهران انتقال داده بود و از برگشت بهای كالای صادرهبه سایر نقاط ایران به آزربایجان مشكلاتی تولید می كرد معذلك حكومت ملی با تدابیرسنجیده این موانع را رفع كرد و از طریق كمك مالی به كارخانجات نه فقط تولید آنكارخانجات را افزایش داد بلكه كارخانه بوستان را دوباره به تولید تشویق كرد كارخانهظفر را در عرض یك ماه با سرعت بی سابقه ای وارد، نصب، و به كار انداخت
4- امور مالی و اقتصادی
حكومت ملی، بانك ملی آزربایجان را با پنجاهمیلیون ریال سرمایه تاسیس نمود. نزول خواری را از بین برد. با تشكیل شركتهای تعاونیو فروشگاههای دولتی كالاها با قیمت ارزان تر در دسترس مصرف كنندگان قرار گرفت. باچاپ یك میلیون ریال اسناد خزانه در رفع بحران نقدینگی كوشید، مالیات های غیر مستقیمو مالیات بر مصرف را بسیار تقلیل داد، از طریق مالیات مستقیم تصاعدی بر درآمد و سوددرآمد دولت را تامین نمود.
همه این تدابیر مربوط به افزایش تولید و اموراقتصادی و مالی موجب فراوانی مایحتاج عمومی و ارزانی آنها گردید. "آیت الله مجتهدی" در كتاب «بحران» این حقیقت را تایید نموده و ویلیام داگلاس می نویسد: «قیمتكالاهای مورد مصرف عموم 40% پایین آمده بود.»
5-عمران و آبادی
می توان گفت كه یادگارهایی از عمران و آبادی كه در زمانحكومت ملی و یا با همیاری مردم هر محل انجام گرفته در هر شهرآزربایجان موجوداست.
ساختمان بانك ملی آزربایجان و مجلس ملی آزربایجان و دانشسرای دختران وساختمان دانشگاه وموزه و… در تبریز، ساختمان ده ها مدرسه در تبریز و شهرها و دهات،ساختمان باشگاه ها ، سینما و سالن اجتماعات در شهرهای متعدد، احداث خیابانها پاركها و آسفالت خیابان ها در تبریز و شهرستان ها احداث جاده بین دهات و تعریض جاده هایاصلی و تعمیر و نوسازی پل ها، بازسازی قنوات مخازن آب و اقدامات نظیر آن را میتواننام برد.
خبرنگار روزنامه نیویورك هرالد تریبون درایران می نویسد: ((دموكراتها در مدت یك سال حكومت خود در شهر تبریز اصلاحات مهمی انجام داده اند. در عرض اینیك سال بیش از كلیه كوچه هایی كه در سال های قبل احداث شده بود خیابان سازی شدهاست. چهار میل مسافت بین شهر و ایستگاه راه آهن آسفالت و گدایان از كوچه ها راندهشده بودند ... تعریض و ترمیم جاده های بین شهرها از فعالیت های چشمگیر حكومت ملیبود.
می توان گفت كه یادگارهایی از عمران و آبادی كه در زمانحكومت ملی و یا با همیاری مردم هر محل انجام گرفته در هر شهرآزربایجان موجوداست.
ساختمان بانك ملی آزربایجان و مجلس ملی آزربایجان و دانشسرای دختران وساختمان دانشگاه وموزه و… در تبریز، ساختمان ده ها مدرسه در تبریز و شهرها و دهات،ساختمان باشگاه ها ، سینما و سالن اجتماعات در شهرهای متعدد، احداث خیابانها پاركها و آسفالت خیابان ها در تبریز و شهرستان ها احداث جاده بین دهات و تعریض جاده هایاصلی و تعمیر و نوسازی پل ها، بازسازی قنوات مخازن آب و اقدامات نظیر آن را میتواننام برد.
خبرنگار روزنامه نیویورك هرالد تریبون درایران می نویسد: ((دموكراتها در مدت یك سال حكومت خود در شهر تبریز اصلاحات مهمی انجام داده اند. در عرض اینیك سال بیش از كلیه كوچه هایی كه در سال های قبل احداث شده بود خیابان سازی شدهاست. چهار میل مسافت بین شهر و ایستگاه راه آهن آسفالت و گدایان از كوچه ها راندهشده بودند ... تعریض و ترمیم جاده های بین شهرها از فعالیت های چشمگیر حكومت ملیبود.
6-خدمات فرهنگی و مطبوعات
تالیف كتبی درسی كلاس های ابتدایی در مدتكوتاه وچاپ و ارسال آنها به مدارس در سراسر آزربایجان، تاسیس چاپخانه آزربایجان،تشویق انتشار 50 روزنامه و مطبوعات در تبریز و شهرستان ها، تهیه وسایل و امكاناتورزشی برای جوانان و سالن های ورزشی برای بانوان، تشكیل انجمن شعرا و نویسندگان درتبریز و شهرستانها و ایجاد امكانات و تسهیلات برای نویسندگان و شعرا، مبارزه گستردهبا بیسوادی در شهرها و كارخانجات و دهات و ... از اقدامات مهم و فراموش نشدنی حكومتملی است.
لازم به ذکر است فیلم مستندی نیز در این مورد موجوداست که همه وقایع را به صورت مستند نشان می دهد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر