(البته گروه سومی هم هستند که اعتقادی به استقلال آذربایجان و حتی اصولا به ملت آذربایجان ندارند و آذربایجان را مستملکه ازلی و ابدی ایران می دانند. بی شک این گروه در مقام مخاطب ما نمی توانند باشند).
در اصل نظرات هم گروه اول و هم گروه دوم صحیح و در خور تأمل می باشد. این که آذربایجان یک وطن واحد و تجزیه ناپذیر است یک واقعیت غیر قابل انکار است و بایستی در هر فرصت از طرف ما ترکان آذربایجان به تأکید شود و نبایستی به هیچ وجه بر سر این مسأله مصالحه و یا مسامحه ای انجام گیرد. اما از سویی نیز در حال حاضر آذربایجان جنوبی از لحاظ بین المللی و حقوقی حائز شرایط متفاوتی از آذربایجان شمالی می باشد و به همین دلیل نیز نیاز به تثبیت بین المللی برای حرکت ملی آذربایجان جنوبی به شدت حس می شود.
در عین حال نیز به دلیل اوضاع کنونی داخلی ایران و وضعیت بین المللی ایران حرکت ملی بایستی استقلال خود را حفظ نموده و از هر گونه وابستگی سیاسی به خارج شدیدا بپرهیزد. مسأله استقلال حرکت ملی آذربایجان در برهه کنونی از منظر امنیتی در داخل کشور حائز اهمیت بسیار می باشد و باعث کاهش جدی هزینه فعالیتهای سیاسی فعالین حرکت خواهد.
در چنین شرایطی منطقی ترین گزینه ای که برای تمثیل آذربایجان جنوبی در عرصه بین المللی به ذهن خطور میکنند علامت یا سمبلی است که از طرفی از نظر حقوقی هم طراز پرچم ملی آذربایجان نباشد و زیر مجموعه آن بحساب آید و از طرفی نیز قابلیت و ظرفیت تمثیل یک ملت را در میان پرچمهای ملل دیگر داشته باشد. علامت و یا سمبلی که در عین عدم تقابل و رقابت با پرچم ملی دارای زمینه و مشروعیت تاریخی و تئوریکی بوده و در عین حال تفاوت ماهوی نیز با پرچم ملی نداشته باشد. این علامت همچنین بایستی فراگیر بوده قابلیت ایجاد همبستگی عمومی را دارا باشد..
نباید فراموش کرد که وجود چنین علامت یا سمبلی به عنوان پشتوانه و مخرج مشترک فعالیتهای فعالین حرکت ملی علی الخصوص در خارج از کشور برای شناساندن و تثبیت حرکت ملی آذربایجان و همچنین بیان استقلال این حرکت از سیستمهای سیاسی و استخباراتی دیگر کشور ها ضروری است. البته نباید فراموش کرد که صرف وجود چنین علامت یا سمبلی به تنهایی دلیلی بر استقلال حرکت ملی نمی تواند باشد اما اگر نقطه مقابل این موضوع بنگریم خواهیم دید که در صورت نبود چنین علامتی، بر افراشتن پرچمهای آذربایجان شمالی و یا احیانا ترکیه در مراسمات می تواند دلیلی بر وابستگی این حرکت به سیستمهای سیاسی کشورهای مذکور باشد.
در گذشته تلاشهایی برای طرح و تثبیت پرچمی مجزا برای آذربایجان جنوبی به انجام رسید که مهمترین آنها طرحهای پیشنهاد شده توسط دو تشکیلات گاموح و گایپ میباشد. متاسفانه طرحهای پرچم هایی که از طرف این دو تشکیلات آذربایجان جنوبی مطرح شد به دلایلی نتوانست به اقبال عمومی دست یابد و در حد طرح پیشنهاد باقی مانده، از حد یک تشکیلات فراتر نرفت.
دلایل این امر شاید این گونه بتوان ارزیابی کرد:
آ) ارائه این طرحها با اندیشه عدم انتخاب پرچم جدا از آذربایجان شمالی برای آذربایجان جنوبی مغایر بود.
ب) ارائه این طرحها بدون مراجعه به افکار عمومی و بدون بحث و بررسی همه جانبه صورت گرفت. این طرحها از طرف تشکیلاتهای مذکور به صورت یک جانبه و بدون ارزیابی کافی افکار و اندیشه های فعالین حرکت ملی و ملت آذربایجان ارائه شدند.
ج) این طرحها دارای هیچ گونه زمینه و پشتوانه تاریخی و تئوریکی نبوده اند.
د) بعضی عملکردهای ضعیف این تشکیلاتها خواه نا خواه طرحهای پیشنهادی آنها را نیز تحت تاثیر قرار داد.
به طور حتم اقدام تشکیلاتهای فوق الذکر نه با سو نیت بلکه با حس نیت تمام و با هدف پیش رفت و تعالی حرکت ملی آذربایجان و ملت ترک آذربایجان صورت گرفته است. چه قریب اتفاق منسوبین و رهبران این تشکیلاتها فعالینی صدیق و راستین و در عین حال شناخته شده، محترم و پیش کسوت در حرکت ملی آذربایجان می باشند و تشکیلاتهای مذکور اقدامات مفید و شایان تقدیر بسیاری را در جهت منافع ملت ترک آذربایجان به انجام رسانیده اند.
بدون شک موضوع طرحهای مذکور از منزلت این تشکیلاتها نکاسته بلکه به عنوان اقدامی با نیت خیر و قدمی رو به جلو در کارنامه این تشکیلاتها قید خواهد شد. چه بسا بتوان این تلاشهای تشکیلاتهای نام برده را به عنوان گامی مهم در راستای نهادینه کردن بحث، دیالوگ و تکثر گرایی در حرکت ملی مورد ارزیابی قرار داد.
و اما به نظر این جانب سمبل پیشنهادی توسط گروهی از فعالین ملی که در ماههای گذشته در پیرامون آن بحث های بسیاری انجام گرفت (پرچم آذربایجان شمالی با ماه و ستاره سیاه) از چندین جهت می تواند گزینه مناسبی برای تمثیل آذربایجان جنوبی در جامعه جهانی باشد. دلایل آن را نیز بدین مضمون می توان شمرد:
آ) طرح مذکور نه به عنوان پرچم ملی (که یک ملت آذربایجان جنوبی جدا از ملت ترک آذربایجان واحد متصور نیست)، بلکه به عنوان سمبل حرکت ملی آذربایجان جنوبی مطرح می باشد. در ضمن به قید عدم تغییر پرچم کنونی آذربایجان شمالی( که از طرف محمد امین رسول زاده – از شمال- و فتحعلی خان خویلو – از جنوب- خلق شده است) به عنوان پرچم آذربایجان واحد در زمان اتحاد، صلاحیت تصمیم گیری در قبال پرچم ویا سمبل موقت حکومت آذربایجان جنوبی آزاد، در انحصار پارلمان آذربایجان جنوبی خواهد بود.بای بک
ب) طرح یاد شده دارای عنوان اولین طرح پیشنهادی می باشد.
ج) این طرح برای اولین باردر کتاب تاریخ مختصر آذربایجان از سری انتشارات تشکیلات باب (تشکیلات اتحادیه آذربایجان واحد) در باکو به چاپ رسیده است. گفتنی است تشکیلات باب به عنوان یک تشکیلات پیش کسوت که از طرف مرحوم ائلچی بی تاسیس شده بود دارای جایگاه و احترام خاصی در حرکت ملی آذربایجان می باشد. همچنین شخص مرحوم ائلچی بیک که بنیان گذار این تشکیلات می باشد خود به عنوان رهبر معنوی تمامی احزاب و جنبش های ملی نوین در جنوب و شمال آذربایجان شناخته میشود. این مساله می تواند یک پشتوانه عقیدتی و منشا مشروعیت جدی برای طرح مذکور بشمار آید.
د) شخص مرحوم ائلچی بی در زمان چاپ کتاب مذکور در قید حیات بوده و در سمت دبیر کل تشکیلات باب قرار داشتند. طرح مورد بحث نیز از نظر مرحوم ائلچی بی گذشته و ایشان در مورد طرح به شکل “این هم فکری است – بو دا بیر فیکیردیر-” اظهار نظر کرده بودند. یعنی وی این طرح را رسما تایید نکرده اند ولی مخالفتی نیز با آن نشان نداده اند و بعلاوه اجازه انتشار آن را، آنهم از سری نشریات تشکیلات باب را داده اند که جای بسی تأمل را داراست. نقل قولهایی هم در خصوص تایید این طرح توسط آن مرحوم وجود دارد. ولی متاسفانه برای اثبات صحت و ثقم این نقل قولها سندی در دست نیست. طبیعتا با این وصف مسئولیت انتشار طرح مذکور تا حد زیادی نیز متوجه شخص مرحوم ائلچی بی می باشد. که این نیز به نوبه خود از منشاهای مشروعیت و مقبولیت این سمبل می تواند به شمار آید..
و) به دلیل اینکه طرح سمبل با ماه و ستاره سیاه از طرف هیچ یک از تشکلهای فعال در صحنه سیاست حرکت ملی پیشنهاد نشده است هیچ تشکیلات ویا تشکلی نمی تواند ادعا یی در این مورد داشته باشد و این نیز نکته ای مهم و حائز اهمیت در جهت تقلیل اختلاف نظرها می باشد.
ه) گرافیک طرح مذکور بسیار نزدیک به پرچم ملی آذربایجان است و هیچ اختلاف ماهوی با پرچم ملی ندارد.
در ماههای گذشته چندین تشکیلات، تشکل و سایتهای خبری و تحلیلی منسوب به حرکت ملی آذربایجان حمایت رسمی یا ضمنی خود را از سمبل با ماه و ستاره سیاه اعلام کرده اند که از جمله آنها تشکیلاتهای داک، قورتولوش، دیره نیش، میلی پارتی و کمیته دفاع از غرب آذربایجان و سرویسهای خبری تحلیلی بای بک، گوناسکام و تبریز سسی را می توان نام برد. همچنین نامه ها و طومارهایی نیز از برخی شهرهای آذربایجان در حمایت از این سمبل امضا و در محیط اینترنت انتشار یافته است. به جرأت می توان گفت که این طرح تنها طرحی است که تا بحال تا به این حد مورد حمایت قرار گرفته است و حتی شاید بتوان گفت که به یک اجماع و اکثریت نسبی نیز در این مورد رسیده شده است. با این که ارائه آمار استاتستیکی دقیق در مورد میزان حمایت فعالین حرکت ملی از این سمبل به عنوان سمبل حرکت ملی آذربایجان سخت می باشد اما حداقل این ادعا که اکثریت تشکیلاتهای سیاسی فعال در چارچوب حرکت ملی از این سمبل اعلام حمایت کرده اند اغراق نخواهد بود.
به واقع این اجماع نظر نسبی که در مورد سمبل حرکت ملی به آن رسیده شده است فرصتی مغتنم است برای حل این معضل که مسبب تشتت و اختلافات بسیاری بوده و است که در شأن ملت بزرگ و ریشه داری همچون ملت ترک آذربایجان نیست.
بر تمامی تشکیلاتها، تشکلها، جمعیتها و جمیع فعالین صدیق حرکت ملی است که به نام وطن وملت و با توسل به منطق و عقل مداری و با اندکی گذشت و فداکاری از منافع گروهی خود در مقابل منافع ملی، به این اجماع بپیوندند تا به یاری خداوند این معضل که به حق سنگی در مقابل پای حرکت ملی شده است به طور کلی حل و بر طرف گردد.
زنده باد ملت ترک
زنده باد آذربایجان واحد
زنده باد حرکت ملی آذربایجان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر